In gesprek met Thijs van Bijsterveldt, Oana Rades en Harm Timmermans van SHIFT Architecture

16 november 2017
Utrecht

SHIFT architecture urbanism onderzocht in opdracht van Synchroon de mogelijkheden van een nieuwe binnenstedelijke woonvorm: XS Deluxe. Een compact betaalbaar appartement met veel wooncomfort en gebruiksmogelijkheden midden in de stad. In de Houthaven is op dit moment de eerste XS Deluxe gebouw in ontwikkeling. Thijs van Bijsterveldt, Oana Rades en Harm Timmermans van SHIFT architecture urbanism geven inzicht in het project XS Deluxe.

De oprichters van SHIFT architecture urbanism werken aan stedelijke vraagstukken vanuit hun bureau in Rotterdam. “We maken architectuur, maar werken ook aan studieopdrachten, research by design. Het project XS Deluxe Houthaven is vanuit studie tot stand gekomen,” stelt Rades. SHIFT voert veel zelf geïnitieerde onderzoeken uit, bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur of sportfaciliteiten in de stad. “Het is een keuze om grote voorstudies te doen, het liefst toetsen we de kennis die we hierbij op doen in de praktijk door een project te realiseren,” vult Van Bijsterveldt aan. “Wij zien onszelf ook wel als ruimtelijke specialisten. We vinden het interessant om met een ruimtelijke bril op een antwoord te formuleren op maatschappelijke vraagstukken.”

SHIFT Architecture in gesprek met SYNCHROON over XS Deluxe

Betaalbaar wonen met collectieve voorzieningen

Synchroon was al eerder bekend met de studies van SHIFT en benaderden het team voor een onderzoek naar nieuwe woonvormen midden in de stad. “XS Deluxe is ontstaan vanuit de behoefte naar betaalbaar wonen op een centrale stedelijke locatie, in een compacte woning, met veel comfort en gebruiksmogelijkheden. Plus genereuze gedeelde voorzieningen. Zie het als minimal living de luxe,” stelt Rades. Micro-appartementen zijn geen nieuw fenomeen, maar de huizenprijzen staan vaak niet in verhouding met het aantal vierkante meters of de kwaliteit die je ervoor terugkrijgt. “Hierin zagen wij een kans. Klein wonen is vaak uit noodzaak geboren waarbij de luxe niet wordt geboden. Met XS Deluxe maken wij relatief kleine appartementen waar we een aantal elementen uithalen die we vervolgens collectief aanbieden. Zoals een kleine keuken in het appartement en een grote kookstudio in de algemene ruimte. Het comfort dat je kan bieden met collectieve functies is voor ons een belangrijke dimensie van het project. Het gaat er om dat je niet hoeft in te boeten aan woonkwaliteit, maar dat je de kwaliteit op een collectieve manier aanbiedt,” aldus Van Bijsterveldt.

Compact wonen in een notendop

Als je de geschiedenis van compact wonen bekijkt, begint deze al met de uitvinding van het uitklapbare bed aan het begin van de twintigste eeuw. “Voor de oorlog werden een hoop arbeiderswoningen gebouwd met alle faciliteiten op een centrale plek. Na de oorlog rees de vraag hoe we de woningnood gaan oplossen. Dit had een functionalistische benadering. Vanaf de jaren ’60 zie je dat we steeds meer kijken naar de wensen van de bewoners,” stelt Rades. Momenteel is de stijging in het aandeel van één- en tweepersoonshuishoudens opvallend. “Het gezin was de bouwsteen van de maatschappij en daar was de woningmarkt op ingericht. Tegenwoordig is het aandeel van één- en tweepersoonshuishoudens sterk aan het stijgen en dat is ook de insteek van ons doelgroepenonderzoek: hoe kun je een typologie bedenken voor deze huishoudens?” vraagt Van Bijsterveldt.

SHIFT Architecture in gesprek met SYNCHROON over XS Deluxe

De nomadische stedeling

De stedelijke mens gebruikt de stad steeds meer als huiskamer. Deze groep wordt ook wel de nomadische stedeling genoemd.  Micro-appartementen vormen een geleidelijke overgang tussen de private woonsfeer van het huis en de openbare leefsfeer van de stad. “Deze doelgroep is steeds minder geënt op het hebben van bezit. ”Sharing is the new owning” Airbnb, Spotify, Greenwheels; SHIFT zoekt naar de vertaalslag op het gebied van wonen,” stelt Rades. Door het aanbieden van verschillende typen collectieve woonruimtes en voorzieningen kan iedere bewoner zijn eigen leefstijl inpassen. “Het wonen in een micro-appartement kun je opvatten als een service, bijna als een abonnement. Het is een project met maatwerk. Daarnaast merk je dat mensen zich steeds meer bewust zijn van hun ecologische footprint. Door woonvoorzieningen te delen kun je die ecologische footprint reduceren en een duurzamer leven leiden. Het delen van voorzieningen in het gebouw maakt het mogelijk efficiënt om te gaan met ruimte, energie en materiaal,” aldus Timmermans.

Realisatiefase

De studie naar micro-appartementen heeft veel nieuwe inzichten gegeven waarmee de realisatiefase van start kan gaan. “Synchroon heeft de vraag naar dit type wonen onderzocht door middel van een XS Deluxe campagne. In korte tijd waren er veel gegadigden en bleek het project enorm aan te slaan,” aldus Van Bijsterveldt.

In gesprek met SHIFT Architecture over XS Deluxe

Op dit moment is het XS Deluxe project in de Houthaven in volle ontwikkeling. Het omvangrijke complex telt 235 appartementen ondergebracht in een familie van gebouwen rondom een collectief groen hof. De afzonderlijke volumes, ieder met hun eigen korrelgrootte, materialisering en ontsluiting, accommoderen verschillende type compacte appartementen met oppervlaktes tussen de 30 en 60 m2. Elk appartement wordt voorzien van een XL-inbouwmeubel waar de keuken, badkamer, bergruimte en zelfs het bed op een compacte manier worden ondergebracht, waardoor de rest van de ruimte open is en veel gebruiksmogelijkheden voor de bewoner biedt. Het groene hof alsmede het dakterras op de vijfde verdieping vormen het collectieve hart van het complex. Hieraan grenzen de collectieve woonkamer, gastenverblijf, kookstudio, wasserette, bibliotheek en sauna, die door alle bewoners te gebruiken zijn. Op de begane grond zoekt het gebouw aansluiting met de wijk door ruimte te reserveren in de plint voor publieke functies, alsmede voor werkunits die gekoppeld kunnen worden met appartementen op de eerste verdieping. De parkeergarage biedt ruimte aan een deelauto concept. De rijke mix aan type appartementen biedt plek aan veel woonwensen en levensstijlen en samen met het brede scala aan faciliteiten, maakt dit het complex tot een gedifferentieerd en levendig stuk stad.

Wilt u op de hoogte gehouden worden over de ontwikkelingen omtrent XS Deluxe?

Schrijf u dan in voor de nieuwsbrief via de website: www.xsdeluxe.nl.

In gesprek met groep 7: Job Posner geeft gastles aan leerlingen Talmaschool, Rotterdam-Crooswijk