De ruimtelijke keuzes die we maken, zijn belangrijk omdat ze lange tijd en op meerdere terreinen doorwerken. Zo heeft de bouw van grote vinex-locaties buiten de stad de positie van naoorlogse wijken verslechterdiii. De hogere en middeninkomens trokken weg, ook de leerkrachten die zo belangrijk zijn voor de kwaliteit van het onderwijs. In deze wijken ontstond mede hierdoor een concentratie van huishoudens met problematiek als jeugdcriminaliteit, schooluitval en slechte gezondheid. Er zijn grootschalige en kostbare programma’s nodig om het tij in elk geval gedeeltelijk te keren, zoals het mooie Nationaal Programma Rotterdam Zuid onder leiding van Marco Pastors. Die kosten en moeite kunnen we in de toekomst vermijden door vooral in en rond deze verarmde wijken veel woningen te bouwen voor lagere, midden en hogere inkomens. Daarmee maken we het mogelijk voor mensen in essentiële beroepen als verpleegkundige, onderwijzer, leraar en politieagent om in de stad te blijven wonen. En vergroten we tegelijkertijd de kansen voor alle wijkbewoners, net als het draagvlak voor voorzieningen.
Dat is belangrijk want diversiteit en voorzieningen maken wonen in de stad aantrekkelijk, ook voor de huishoudens die in eerste instantie liever een woning met tuin zouden hebben. Als die woonwens niet realiseerbaar blijkt, passen ze hun voorkeur namelijk vaak snel aan. De locatie en afstand tot werk, sociaal netwerk en voorzieningen spelen dan een belangrijke rol. De vraag naar stedelijk wonen is daarom groot en zichtbaar in de hoge prijsniveaus voor appartementen in veel steden.
Er is ook nog voldoende ruimte om compact te bouwen in steden. De stad verandert voortdurend omdat bijvoorbeeld bedrijven- en haventerreinen verouderen. Rondom stations is vaak veel ruimte. En veel naoorlogse wijken zijn in relatief lage dichtheid gebouwd. Op al deze plekken liggen kansen om woningen toe te voegen; aantrekkelijk groen is aanwezig. Nu al worden er prachtige, compacte woonmilieus in steden gerealiseerd. Neem bijvoorbeeld Little C, volgens architectuurcriticus Bernard Hulsman ‘het wonder van Rotterdam’.
Soms zal het nodig zijn om langs de rand van de stad te bouwen. Dat kan niet overal. Sommige steden worden net zoals Amsterdam omgeven door waardevolle natuur- en recreatiegebieden. Maar waar het wel nodig is en kan, moet er compact, dus in hoge dichtheid, gebouwd worden, waarbij we de natuur en het landschap drager van de wijk maken. Ruim baan voor parkjes, gedeelde tuinen, grachten en vijvers met rondom vier-, vijf-, of zeslaagse gebouwen. Geen wijken met eengezinswoningen, maar compacte, aantrekkelijke woonmilieus aan de randen van steden waar bewoners gebruik kunnen maken van de aanwezige voorzieningen en het openbaar vervoer.
