Sturen op sociale cohesie

7 november 2023
Utrecht

Hoe maak je van monotone naoorlogse wijken succesvolle wijken, die sociaal duurzaam zijn? Afstudeerstudent Riccardo Nederpel onderzoekt voor Synchroon een breed scala naoorlogse wijken door heel Nederland. Is sociale cohesie in de naoorlogse woonwijk te ‘sturen’? En hoe?

Als kind was Riccardo al geïnteresseerd in de inrichting van de stad. Hoe leven mensen in wijken? Waarom willen ze daar wonen? En blijven wonen? Na zijn eerste technische studie, was het tijd voor een carrièreswitch. Meer naar de mensen, en de stad.

Twee dagen in de week werkt hij nu bij Synchroon aan zijn afstudeeronderzoek. Daarnaast werkt Riccardo bij woningcorporatie Portaal. In Utrecht, de stad waar hij inmiddels ook woont. Riccardo: “Bij Portaal kwam ik er al snel achter dat het werken met en voor mensen goed bij me past. Achter elk technisch probleem, zoals een afvoer die niet goed werkt, zit ook het probleem van een mens. Hoe je de mensen daarbij goed kan helpen, vind ik heel belangrijk.”

Maatschappelijke ontwikkelaar

Bij Synchroon staan mensen net zo centraal. Riccardo maakte tijdens zijn studie Built Environment aan de Hogeschool Utrecht al kennis met Synchroon. De visie en aanpak sprak hem gelijk aan: “Bij Synchroon herkende ik het maatschappelijke karakter van Portaal. Synchroon maakt wijken waar mensen graag willen zijn, en het levendig is. Ik had eerder al een onderzoek gedaan naar placemaking en placetesting. Wat maakt de identiteit van een wijk? Leidt verbetering bijvoorbeeld tot meer welvarende mensen in de wijk, en minder mensen met een kleine portemonnee?”

Levenslang wonen

Verbetering van de naoorlogse wijken, gebouwd tussen 1945 en 1970, komt steeds meer in de aandacht. Ook bij Synchroon, die zich vooral richt op binnenstedelijke opgaven. Riccardo: “In deze dunbevolkte wijken is een overmaat aan ongebruikte groene ruimte. De woningen zijn relatief groot en vergelijkbaar. Veel mensen zien de naoorlogse wijk als tussenportaal. Zij verhuizen naar een nieuwbouwwoning buiten de wijk. Hoe zorg je er nu voor dat mensen in die naoorlogse wijken willen blijven wonen? En dat er in alle levensfases een woning voor ze is?”

Gedrag sturen met ontwerp

Riccardo gaat praten met corporaties en ontwikkelaars die betrokken zijn bij verbetering van naoorlogse wijken in Nederland. Welke ontwerpmethodes zetten zij in om sociale cohesie in wijken te verbeteren? En wat werkt specifiek voor de naoorlogse wijk? Welke nieuwe ontwerpprincipes kunnen we toepassen? Met welke fysieke keuzes is gewenst sociaal gedrag te ‘sturen’?

Sociaal duurzame wijken

De fysieke keuzes kunnen ontwerpkeuzes zijn, maar net zo goed keuzes in het proces, legt Riccardo uit. “Door te evalueren wat wel of niet werkt, kun je dingen tijdens het proces anders gaan doen. Zodat mensen in de naoorlogse wijk elkaar nog beter (her)kennen, en naar elkaar om willen kijken. Als eindresultaat denk ik aan een set ontwerpprincipes, een routekaart en/of stappenplan. Het maken van sociaal duurzame wijken staat centraal. En dat kan op meerdere manieren.”

Placemaking: voorbode van een metamorfose
Lage emissie hoogbouw