Het grootste deel van de bevolkingsgroei van de komende jaren vindt plaats in de stad. Dit zorgt voor druk op de woningmarkt, de bestaande infrastructuur, de openbare ruimte en het klimaat. Terwijl we de CO2-uitstoot met 50% moeten terugdringen voor 2030, moeten er meer huishoudens aangesloten worden op dezelfde infrastructuur. De toenemende dichtheid van wonen, werken en recreëren vraagt om nieuwe mobiliteitsoplossingen die de druk op steden en het milieu verminderen.
De toekomst van mobiliteit in de stad
Door de verdichting van steden, grotere duurzaamheidsambities, veranderende mentaliteit van (stad)bewoners en nieuwe technologieën is de vraag naar passende mobiliteitsoplossingen heel actueel geworden. Niet voor niets was ‘Mobiliteit’ één van de vijf klimaattafels, waar gesproken werd over CO2-reducerende maatregelen om de doelstellingen van het Klimaatakkoord te behalen. Naast dat deze sectortafel de overgang naar elektrisch aangedreven vervoer centraal stelt, wordt ook ingezet op het optimaliseren van verkeersstromen en het delen van voertuigen (www.klimaatakkoord.nl/mobiliteit, 2018). Een efficiënter mobiliteitssysteem reduceert de uitstoot van CO2 en kan meer ruimte bieden voor de verdichting van de stad. Een belangrijk aanknopingspunt voor de kwaliteit van onze steden, waar projectontwikkelaars een bewuste rol in zouden moeten nemen.
Niet alleen wordt er door de markt en overheid steeds meer nadruk gelegd op de inzet van elektrisch vervoer (denk aan de elektrische fiets, scooter en auto), ook starten gemeentes met de invoering van een aangepast parkeerbeleid. De gemeente Amsterdam nam in 2017 het voortouw door drastisch lagere parkeernormen op te stellen voor nieuw- en herbouw van woningen en kantoren op A- en B-locaties in de stad (Bakker, 2017). Het is positief dat steden inspelen op veranderende trends, volgens Metz. ‘Dat doe je naast het verlagen van de parkeernormen voor nieuwbouw, door te zorgen voor goed openbaar vervoer, door aandacht te geven aan comfortabel fietsen en door voetgangers te erkennen als nieuwe modaliteit’ (Bakker, 2017).
CBS-cijfers vertonen een daling in het autobezit onder jongeren tot 40 jaar, feitelijke data van een trend die al voor de crisis is ingezet (Bakker, 2017). Deze daling komt door bewustwording van jongeren die de nadelige effecten van een eigen auto in de stad steeds meer inzien en willen bijdragen aan een beter milieu, maar ook door de toenemende deeleconomie. Het aantal Nederlanders dat gebruik maakt van deelplatformen (zoals bijvoorbeeld Airbnb) is in de afgelopen jaren sterk gestegen (Rijksoverheid, 2018). Projectontwikkelaars moeten de kans benutten om bijvoorbeeld deelmobiliteit tegen aanzienlijk lagere kosten dan eigenbezit aan te bieden (Glind, 2017).
De eerste stap: City Deal
Begin februari hebben we als Synchroon een eerste stap gezet door het tekenen van de City Deal ‘Elektrische Deelmobiliteit in Stedelijke Gebiedsontwikkeling’. Dit vormt het startpunt voor een driejarig programma waarbij overheid en marktpartijen samen ervaring opdoen met het delen van elektrische auto’s in combinatie met door woningen opgewekte zonne-energie (gebiedsontwikkeling.nu, 2018). Het doel van het sluiten van deze City Deal is om een impuls te geven aan de nieuwe benadering van mobiliteit in stadsontwikkeling en ervaringen met elkaar te delen.
Voor projectontwikkelaars betekenen de toenemende bevolkingsgroei en de verlaagde parkeernormen een zoektocht naar passende mobiliteitsoplossingen. In gebiedsontwikkelingen krijgen projectontwikkelaars met een nieuwe opgave te maken. Om eigen autobezit bij (nieuwe) bewoners terug te dringen maar toch voldoende mogelijkheden te bieden op het gebied van mobiliteit, wordt naast goede fiets- en OV-infrastructuur steeds vaker ingezet op (elektrische) deelmobiliteit. Elektrische deelmobiliteit vormt een antwoord op de stedelijke verdichtingsopgave en het terugdringen van de CO2-uitstoot (City Deal, 2018).
Deelmobiliteitsoplossingen
Diverse bedrijven en partijen bieden deelmobiliteitsconcepten aan. Bijvoorbeeld Greenwheels, die deelauto’s verspreid door de stad aanbiedt, of SnappCar, waarmee je je eigen auto kan verhuren. Autodelen wordt hiermee gemakkelijk en toegankelijk voor een breed publiek. Het eigen autobezit van autodelers is gemiddeld met ruim 30 procent afgenomen, omdat de deelauto de tweede auto vervangt. Autodelen leidt dus tot verminderd autobezit en autogebruik, minder CO2 emissie en maakt bovendien dat er minder parkeerruimte nodig is (KiM, 2015).
Bij toepassing van deelmobiliteitsoplossingen voor onze projecten, streven we naar het aanbieden van gebruiksvriendelijke en duurzame oplossingen. Enerzijds vanwege het nastreven van de doelen van de City Deal, maar ook vanuit de visie en missie van Synchroon op de ontwikkeling van steden voor mensen en samenlevingen. Steden worden steeds belangrijker en hebben de ontwikkeling van waardevolle, originele, doortastende en duurzame oplossingen nodig. Op een prettige manier ontmoeten, leren, verblijven en bewegen wordt een grote uitdaging in de verdichtende binnensteden, wat vraagt om oplossingen met de nodige creativiteit en flexibiliteit.
Om deelmobiliteitsconcepten haalbaar en interessant te maken kiezen we vaak voor projectgebonden deelmobiliteit. In deze vorm is de deelmobiliteit alleen beschikbaar voor de bewoners van het project en dus niet voor de omgeving. Hiermee bieden we bewoners een maatwerk oplossing waarmee we beschikbaarheid van deelauto’s kunnen garanderen. Dit verlaagt de parkeervraag en stimuleert nieuwe bewoners om kennis te maken met deelmobiliteit.
Er is geen ‘one size fits all’ mobiliteitsoplossing; elke (binnenstedelijke) ontwikkeling vraagt om een andere specifieke mobiliteitsoplossing. De mate en vorm van mobiliteitsoplossing is onder andere afhankelijk van: de omvang van het project, de doelgroepen en hun behoeften, het parkeerbeleid van de gemeente, de bereikbaarheid van de ontwikkeling, de mate van openbaarheid en de mogelijkheid tot aansluiten op duurzame energie. Elk project vraagt om een eigen oplossing, waarbij steeds de samenwerking met passende aanbieders wordt gezocht.
Synchroon
In de City Deal is het Synchroon project ‘Wisselspoor’ in Utrecht als pilotproject benoemd. Het gaat hierin niet om het opleggen van innovatieve oplossingen, maar om samen met bewoners te kijken naar de voordelen en randvoorwaarden van elektrische deelmobiliteit (City Deal, 2018).
De intentieverklaring voor elektrische deelmobiliteit voor project ‘Wisselspoor’ is getekend met We Drive Solar. Daarin is afgesproken bij oplevering van de woningen vijf elektrische deelauto’s en vijf elektrische deelfietsen te plaatsen. De elektrische deelauto’s worden bovendien gekoppeld aan een duurzame energiebron. Op het dak van de parkeergarage liggen zonnepanelen die de elektrische deelauto’s via bi-directionele laadpalen* opladen en ontladen. De accu’s van de deelauto’s kunnen op deze manier ook ingezet worden als batterij voor de energievoorziening aan de omliggende functies. Om het deelgebruik onder bewoners van Wisselspoor deelgebied 1 te faciliteren en stimuleren krijgen alle bewoners de eerste drie jaar – naast het reguliere deelautogebruik – één gratis autorit per maand.
Naast Wisselspoor doen we ook bij een aantal andere projecten onderzoek naar deelmobiliteitsoplossingen. Zo hebben we met Amberteam bij project Zuiderpark in Tilburg een deal gesloten om in november 2018 een aantal elektrische BMWi3’s te plaatsen. De gemeente Tilburg was hier erg positief en meedenkend. In Amsterdam bij het project Karspelhof worden in december 2018 twee elektrische deelauto’s geplaatst worden. Hier zijn in overleg met de gemeente Amsterdam twee openbare parkeerplekken beschikbaar gesteld voor deelmobiliteit van We Drive Solar.
Ook in de projecten Heroes (Amsterdam), de Houthavens (Amsterdam), Breda Botanique (Breda), KJ Plein (Den Haag), Merwedekanaalzone (Utrecht)en de SAX (Rotterdam) zoeken we naar passende oplossingen. Het werken met verschillende aanbieders en het delen van ervaringen met de City Deal ‘elektrische deelmobiliteit in gebiedsontwikkeling’ geeft ons steeds meer inzicht in de verschillende mogelijkheden en geschikte opties.
Ondertussen is deelmobiliteit niet meer weg te denken uit onze projecten. Wij zijn er van overtuigd dat bereikbaarheid essentieel is voor prettig wonen in de stad. Als ontwikkelaar spelen wij een cruciale rol bij het faciliteren van deelmobiliteitsconcepten in de stad, waarmee we de CO2-uitstoot reduceren en meer bewustheid bij bewoners creëren. Het stimuleren van geschikte mobiliteitsoplossingen vormt daarom één van de speerpunten in onze projecten.
Wij zijn met diverse gemeentes in gesprek hoe we door toepassing van deelmobiliteit de parkeernorm kunnen reduceren, om ons te richten op kwaliteit van de stad. De verwachting is dat de parkeervraag alleen maar minder zal worden in de toekomst, met ontwikkelingen zoals autonome mobiliteit.
Ook Synchroon zelf zet hierin een stap, met de verhuizing naar ons nieuwe kantoor op stationslocatie Utrecht. Medewerkers en bezoekers worden gestimuleerd een bewuste keuze te maken in vervoer en vaker de eigen auto te laten staan. We onderzoeken nu welke vorm van (elektrische) deelmobiliteit bij ons past, om zelf te ervaren hoe onze toekomst in beweging is.
*Een laadpaal die niet alleen kan laden, maar ook kan ontladen. Hiermee kan duurzame energie van de auto’s – wanneer zij die niet meer nodig hebben – gebruikt worden door huishoudens.
Bibliografie
Bakker, N. (2017, 02). Verkeer in Beeld. Opgehaald van Amsterdam neemt het voortouw: minder autobezit, lagere parkeernorm: https://www.verkeerinbeeld.nl/artikel/150517/amsterdam-neemt-het-voortouw-minder-autobezit-lagere-parkeernorm
City Deal. (2018, 02 05). Opgehaald van www.agendastad.nl: https://agendastad.nl/wp-content/uploads/2018/02/20180205-ELEKTRISCHE-DEELMOBILITEIT-IN-STEDELIJKE-GEBIEDSONTWIKKELING.pdf
gebiedsontwikkeling.nu. (2018, februari 24). Opgehaald van City Deal Elektrische deelmobiliteit geeft impuls aan nieuwe benadering mobiliteit en stadsontwikkeling: https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/city-deal-elektrische-deelmobiliteit-geeft-impuls-aan-nieuwe-benadering-mobiliteit-en-stadsontwikkeling/
Glind, P. v. (2017, 07). www.autodelen.info. Opgehaald van Projectontwikkelaar BPD verkent deeleconomie & deelmobiliteit: https://autodelen.info/publicaties/2017/2/7/projectontwikkelaar-bpd-verkent-deeleconomie-en-deelmobiliteit
KiM, K. v. (2015). Mijn auto, jouw auto, onze auto. Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Rijksoverheid. (2018, 08 13). Trend: Deeleconomie: van bezit naar gebruik. Opgehaald van www.communicatierijk.nl: https://www.communicatierijk.nl/vakkennis/t/trends/de-trends/diy-maatschappij-%E2%80%93-meer-initiatieven-van-burgers-en-bedrijven/deeleconomie-van-bezit-naar-gebruik
www.klimaatakkoord.nl/mobiliteit. (2018, juli 10). Opgehaald van Klimaatakkoord: www.klimaatakkoord.nl/mobiliteit
Inzet foto: https://www.sharenl.nl/nieuws/vastgoed-maakt-zich-op-voor-deelmobiliteit-the-real-estate-of-the-sharing-economy / https://www.motor1.com/news/76552/paris-will-ban-cars-for-a-day-in-september/
Het artikel ‘Deelmobiliteit verandert de stad’ is geschreven door Josephine van Lohuizen en Noor Aghina.
